جار، بازرگانان، كشاورزان و بازاريان و كساني كه به طريقي با داد و ستد سر و كار داشتند براي اينكه ديگران متوجه حساب و وضع تجاري آنها نشوند ، خطي ابداع كردند كه نام خط سياق به خود گرفت.بايد به اين نكته اشاره كرد كه وقتي تجار اين خط را ابداع كردند، نوشتن اعداد به صورت رقم و حروف امروزي بوده و اصلا هدف آنها از ابداع اين خط اين بود كه خطي رمزي داشته باشند كه تنها تجار آن را بفهمند و بتوانند دفتر محاسبات خود را بدون آنكه افراد عامي و مشتريان از آن باخبر باشند هرگونه كه مايلند تنظيم كنند و بتوانند با هر كس به طريقي كه مي خواستند معامله كنند.

     اينكه چه كساني و در كجا اين خط را بوجود آوردند نكته اي مبهم است كه نياز به ريشه يابي عميق دارد، اما با توجه به شكل خط ميتوان فهميد كه بطور كلي تركيبي از الفباي عربي و فارسي و تا حدودي ابتكاري است. بر اساس تحقيقات اين گونه تصور مي شود كه از سال 1280 اين خط رواج پيدا كرده و تا سال 1350 مورد استفاده تجا و بازاريان بوده و اكنون اين خط به فراموشي سپرده شده است.

     در چند دهه قبل اين نوع خط در مكتب خانه ها به عده اي آموزش داده مي شد كه مراحلي از آموزش هاي گوناگون را طي كرده بودند و اشخاصي كه اين خط را ياد مي گرفتند به عنوان منشي در خدمت تجار بودند. در تجارت خانه ها اين نوع خط توسط منشيان در دفتري نگاشته مي شد كه به آن بياض مي گفتند.

استخوان بندي خط سياق:

     در داد و ستد، واحدهاي مورد استفاده تجار و بازاريان واحد وزن و پول بود و از آنجا كه اين خط را تجار ابداع كردند مسلما بايد واحد وزن و پول در اين خط نقش اصلي را ايفا كند.

     عدد نوشته شده در رابطه با وزن و پول مانند هم نوشته مي شد با اين تفاوت كه در انتهاي عدد نوشته شده خط افقي قرار داشت كه اگر بر روي آن خط تيره اي قرار داده مي شد، عدد مربوط به واحد پول، و اگر بر روي آن حرف (م) نوشته مي شد، نشان دهنده وزن و در نتيجه مشخص كننده اين بود كه جنسي مورد نظر مي باشد. واحدهاي پولي در خط سياق دينار، قران، تومان و واحدهاي كوچكتر شاهي، نار، محمدي، عباسي و ... مي باشد. استخوان بندي اصلي خط سياق از اعداد 10 دينار تا 9 قران مي باشد. اعداد ديگر با تغييرات و اضافه كردن اشكالي در اين اعداد ساخته مي شود.

طريقه نگارش كردن خط سياق:

     با اضافه كردن خطي افقي به 2 قران تا 9 قران، اعداد يكان و با تغيير مختصر و اضافه كردن اشكالي در اعداد 2 تا 9 اعداد هزارگان و با تغييراتي در اعداد دهگان اعداد ده هزارگان و نيز با اضافه كردن اشكالي به 10 دينار تا 90 دينار اعداد صدگان شاخته مي شود. به اين طريق كه اگر دنباله اعداد 2 قران تا 9 قران خطي افقي اضافه كنيم تبديل به 2 تا 9 (يكان) مي شود و با اضافه كردن شكلي مانند U لاتين به دنباله اعداد 2 تا 9 اعداد 2000 تا 9000(هزارگان) ساخته مي شود. اگر اعداد 2 قران تا 9 قران را به صورت كشيده تر بنويسيم اعداد 20 تا 90 (دهگان) ساخته مي شود و با اضافه كردن شكل (ك) بدون سركش و U به ترتيب به اعداد 10 تا 90 اعداد 10000 تا 90000(ده هزارگان) شكل مي گيرد.

     به طور كلي هر چه اعداد به سمت بالاتر صعود مي كرد اشكالي به آن اضافه مي شد. البته چون در گذشته در تجارت به اعداد بزرگ نيازي نبوده در نتيجه اعداد در خط سياق محدود بوده و به نظر مي آيد تا عدد يك ميليون اين خط كاربرد داشته است. نكته قابل توجه اينكه در اين نوع خط، عددي به نام عدد صفر وجود نداشته است.